Zwalczanie średnio nasilonych i silnych bólów, nie ustępujących po lekach o słabszym działaniu.

Dawkę należy dobrać indywidualnie w zależności od natężenia bólu, wieku pacjenta i reakcji na uprzednio stosowanie leki przeciwbólowe, tak aby doprowadzić do ustąpienia bólu i utrzymania działania przeciwbólowego do chwili podania następnej dawki. Dorośli i młodzież >12 lat: 10 mg (pół tabl. 20 mg) lub 20 mg siarczanu morfiny (1 tabl. 20 mg) co 4 h. Dzieci 6-12 lat: 10 mg siarczanu morfiny (pół tabl. 20 mg) co 4 h. Nasilenie bólu może wymagać zwiększenia dawki produktu. Szczególne grupy pacjentów. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek oraz w przypadku podejrzenia u pacjenta przedłużonego pasażu żołądkowo-jelitowego, produkt należy dawkować ze szczególną ostrożnością. Pacjenci w podeszłym wieku oraz pacjenci w ogólnie złym stanie zdrowia. Pacjenci w podeszłym wieku ( ≥75 lat) oraz pacjenci w ogólnie złym stanie zdrowia mogą wykazywać większą wrażliwość na morfinę. Dlatego przy dostosowywaniu dawki należy zachować większą ostrożność i/lub zastosować dłuższe odstępy pomiędzy dawkami. Jeśli to konieczne, należy zmniejszyć dawkę. Przerwanie leczenia. Wystąpienie zespołu abstynencyjnego może zostać przyspieszone, jeśli nagle zaprzestanie się podawania leku opioidowego. Dlatego przed planowanym odstawieniem leku, jego dawkę należy zmniejszać stopniowo. Specjalne uwagi dotyczące dostosowania dawki. Tabl. produktu leczniczego można zastosować w procesie ustalania dawki początkowej (miareczkowania), a także jako uzupełnienie do trwającego leczenia z zastosowaniem tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Regułą jest, aby ustalić indywidualnie dawkowanie w taki sposób, aby dobrana dawka jednocześnie stanowiła najmniejszą skuteczną przeciwbólowo dawkę dla danego pacjenta. W leczeniu bólu przewlekłego terapię należy prowadzić w oparciu o ustalony schemat. U pacjentów poddawanych innemu, dodatkowemu leczeniu przeciwbólowemu (np. okołooperacyjnemu, blokada splotu nerwowego), dawka powinna być ustalona powtórnie na podstawie ponownego pomiaru natężenia bólu.

Nadwrażliwość na morfinę. Niewydolność oddechowa w przypadku braku sprzętu do resuscytacji i u chorych z ciężką astmą oskrzelową, niedrożność jelit, zahamowanie czynności ośrodka oddechowego, urazy głowy, opóźnione opróżnianie żołądka, ostra niewydolność wątroby; okres karmienia piersią; chorzy leczeni inhibitorami MAO (aktualnie lub przed mniej niż 2 tyg.); dzieci poniżej 3 rż.

Ostrożnie stosować w ostrych objawach brzusznych o nieznanej etiologii, stanach spastycznych jelit, dróg moczowych lub żółciowych, u chorych wyniszczonych, w podeszłym wieku, we wstrząsie z ciężką niewydolnością nerek lub wątroby, zaburzeniami czynności trzustki, zaburzeniami czynności płuc, chorobą Addisona, niedoczynnością tarczycy, przerostem gruczołu krokowego, zwężeniem cewki moczowej, hipotensją, hipowolemią, zaburzeniami połykania, po urazach czaszki z nadciśnieniem śródczaszkowym, w stanach drgawkowych, ostrym zatruciu alkoholem i delirium tremens, u pacjentów z zahamowaną czynnością OUN. W niewydolności nerek przy klirensie kreatyniny <50 ml/h stosowanie powtarzanych dawek morfiny może spowodować kumulację w organizmie aktywnego metabolitu (M6G) i narastanie objawów ubocznych i toksycznych.

Nasila działanie leków wpływających depresyjnie na OUN (uspokajających, nasennych, anestetyków ogólnych, pochodnych fenotiazyny, trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych, leków blokujących receptory β-adrenergiczne) pogłębiając sedację i zwiększając ryzyko depresji oddychania, śpiączki, spadku ciśnienia krwi; nasila działanie leków blokujących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Nie wolno stosować z inhibitorami MAO (zalecana minimum 14-dniowa przerwa po odstawieniu inhibitorów MAO). Neuroleptyki zmniejszają lub znoszą nudności i wymioty po morfinie. Łączne stosowanie z lekami o działaniu agonistyczno-antagonistycznym w stosunku do receptora opioidowego może powodować wystąpienie objawów odstawienia. Czyści antagoniści receptorów opioidowych (np. nalokson) odwracają działanie morfiny (w tym wpływ kurczący na zwieracze i depresję oddechu). Alkohol nasila sedację po morfinie.

W ciąży stosować, gdy korzyść dla matki przewyższa potencjalne ryzyko dla płodu. Stosowanie u matek karmiących piersią jest przeciwwskazane.

Bardzo często: zmienność nastroju, głównie euforia ale też obniżenie nastroju. Często: reakcje nadwrażliwości (reakcje alergiczne), bóle głowy, zawroty głowy, zmiany poziomu aktywności (zazwyczaj obniżenie, ale też podwyższony poziom aktywności lub stany pobudzenia), bezsenność, zmiany czynności poznawczych i sensorycznych (np. zaburzenia myślenia, zaburzenia percepcji/halucynacje, stan splątania), wymioty (szczególnie na początku leczenia), utrata apetytu, niestrawność i zaburzenia smaku, zaburzenia w oddawaniu moczu, zmniejszenie odruchu kaszlu, nadmierne pocenie się, skórne reakcje nadwrażliwości m.in. pokrzywka, świąd. Niezbyt często: zwiększenie częstości tętna pracy serca, istotne klinicznie obniżenie lub podwyższenie ciśnienia tętniczego. Rzadko: zwiększenie stężenia enzymów trzustkowych lub zapalenie trzustki, kolka żółciowa, kolka nerkowa, skurcz oskrzeli, zespół odstawienia. Bardzo rzadko: drżenie, niekontrolowane ruchy mięśni, napady drgawkowe, zwiększona wrażliwość na ból, która nie odpowiada na następną zwiększoną dawkę morfiny - występuje szczególnie przy dużych dawkach (w takim przypadku lekarz może zmniejszyć dawkę lub zmienić lek), niedrożność jelit, bóle brzucha, uzależnienie od leku, spadek libido, wzrost aktywności enzymów wątrobowych, niewyraźne widzenie, podwójne widzenie i oczopląs, skurcze mięśni, sztywność mięśni, trudności z oddychaniem (duszność), obrzęk płuc pochodzenia nie sercowego (u pacjentów poddanych intensywnej opiece medycznej), inne wysypki takie jak osutka oraz obrzęk obwodowy (przemijający po zakończeniu stosowania morfiny), zespół niedostosowanego wydzielania hormonu kontrolującego wydalanie wody (główny którego objawem jest niedobór sodu we krwi), zaburzenia erekcji, brak miesiączki. osłabienie ogólne, złe samopoczucie, dreszcze, obrzęk obwodowy. Mogą wystąpić reakcje anafilaktyczne lub rzekomoanafilaktyczne, zaczerwienienie na twarzy, omdlenia (utrata świadomości), kołatanie serca, zmniejszenie częstości tętna i niewydolność serca. Może rozwinąć się tolerancja na lek. Zaobserwowane pojedyncze przypadki zmian w uzębieniu, jednak dokładny związek z leczeniem morfiną nie został ustalony.

Silny lek przeciwbólowy, agonista receptorów opioidowych (silny agonista receptorów mi, słabszy kappa i delta) o działaniu psychodysleptycznym (sedatywnym lub euforyzującym), kurczącym mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych (powoduje kurcz odźwiernika, opóźnienie opróżniania żołądka, zwolnienie perystaltyki, zaparcia, wzrost ciśnienia w drogach żółciowych i moczowych). Zwęża źrenice, nasila uwalnianie hormonu antydiuretycznego, obniża temperaturę ciała i pobudliwość ośrodka oddechowego, działa przeciwkaszlowo, zwiększa stężenie histaminy we krwi. Przenika przez barierę łożyska, hamuje czynność skurczową macicy, przenika do mleka matki. Szybko wchłania się w przewodzie pokarmowym: po podaniu jednorazowej dawki leku efekt przeciwbólowy występuje w ciągu 10-30 min. Po przyjęciu doustnym dostępność biologiczna morfiny wynosi około 20-75%, w około 30% wiąże się z białkami osocza, dobrze przenika do tkanek, słabo do OUN (współczynnik rozdziału około 0,4). W około 60% jest metabolizowana w wątrobie, głównie (50%-70%) do 3-glukuronianu morfiny (M3G) i 6-glukuronianu morfiny (M6G). M6G wykazuje silne powinowactwo do receptorów opioidowych OUN (około 10-20 razy silniejsze od morfiny) i prawdopodobnie odgrywa główną rolę w działaniu przeciwbólowym leku stosowanego w dawkach powtarzanych. Metabolity wydalane są z moczem. Morfina podlega krążeniu wątrobowo-jelitowemu - częściowo przenika do żółci (około 10% dawki) i jest wydalana z kałem. Około 9-12% dawki jest wydalane w postaci nie zmienionej.

1 tabl. powl. zawiera 20 mg morfiny siarczanu.